Zonder enige genade | ter nagedachtenis aan Sebastian Galassi

“Voor iemand die nooit iets voor deze wereld heeft betekend, kan ik het opeens moeilijk verlaten. Ze zeggen dat elk deel van het lichaam deel uitmaakte van een ster. Misschien ga ik niet weg, misschien kom ik naar huis." – Gattaca, de deur naar het universum – Andrew Niccol – 1997

In de zeer nabije en absoluut waarschijnlijke toekomst selecteren de families van Gattaca de genetische erfenis van hun kinderen, die hun uiterlijk, karakter en levensverwachting bepalen. En als er paren in de wereld zijn die nog steeds vastbesloten zijn om kinderen te verwekken zonder toevlucht te nemen tot enige genetische manipulatie, is de vrucht van hun liefde voorbestemd om aan de rand van de samenleving te leven, als inferieur beschouwd en als "ongeldig" bestempeld.

In Gattaca, de fictieve plaats van de gelijknamige film van Andrew Niccol, bepaalt de genetische erfenis van elk onderwerp zijn fortuin of mislukking. Dit komt omdat in Gattaca bedrijven de beste werknemers selecteren op basis van de kansen op succes die hun chromosomen bieden, terwijl ze de rest van de bevolking toewijzen aan bescheidener en onderbetaalde banen.

De parachute van de Gig-economie

Het cynisme waarmee de Gattaca-economie de "genetisch" zwakste mensen van de arbeidsmarkt wegsnijdt, is een metafoor die geen historische connotatie behoeft: er zijn altijd hele categorieën mensen uitgesloten van de arbeidsmarkt en integratie is vaak niet doorslaggevend.

Het is precies in deze context van uitsluiting, in de echte wereld, dat de multinationals van de Gig-economie hun intrede doen, bedrijven die in staat zijn vacatures op te stellen die openstaan ​​voor een publiek van onderwerpen voor wie de markt geen andere kansen biedt.

Bedrijven in de gig-economie streven ernaar de kosten te beheersen door middel van een strategie die volledig binnen het "No human in the loop"-paradigma valt: dat wil zeggen dat ze werken via volledig automatische digitale platforms die de rollen vervangen die traditioneel worden vervuld door boekhoudafdelingen, personeelszaken en administratie. Deze platforms verzamelen de bereidheid van werknemers om de rol van berijder, chauffeur, psycholoog of een andere taak op afroep te vervullen en kruisen ze met verzoeken van gebruikers, allemaal zonder enige menselijke tussenkomst.

De depersonalisatie van de persoon

Maar door de verwachtingen van werknemers te verlagen, worden ook lonen en garanties verlaagd: als enerzijds de gig-economie een lijst met onverwachte kansen biedt voor een groep werknemers die niet in de productiecyclus van het land kunnen komen, legt ze ook een controle op van kwaliteit van het werk op basis van vaak ondoorzichtige en onaantrekkelijke automatische beoordelingen.

De Gig-economie is niet het enige "ondoorzichtige" gebied in de wereld van diensten dat wordt gekenmerkt door een hoge mate van automatisering: systemen op basis van kunstmatige intelligentie vestigen zich bijvoorbeeld op de kredietmarkt die in staat zijn zeer nauwkeurige risicobeoordelingen uit te voeren en vaak transversale naar traditionele indicatoren. Een gebruiker die van plan is om toegang te krijgen tot krediet, wiens profiel geen gebreken vertoont, kan door een AI-algoritme als potentieel insolvent worden gerapporteerd zonder dat er een logische verklaring voor wordt gegeven.

Dit gebeurt omdat de introductie van automatiseringsniveaus niet altijd alleen dient om processen efficiënter te maken; soms heeft het tot doel de mens uit te sluiten van besluitvormingsprocessen.

Wanneer een bank weigert een lening of hypotheek te verstrekken, kan het personeel daar geen verklaring voor geven. De operator wordt dus van elk belang beroofd terwijl de eindgebruiker, die onderworpen is aan de beslissingen van het systeem, geen enkele uitleg waard wordt geacht. Operator en gebruiker zijn voorbestemd om een ​​verzoek om informatie te druppelen dat een doel op zich zal blijven zonder tot enige bevrediging te leiden.

“Net als anderen in mijn situatie probeerde ik te werken waar ik kon. Ik moet de helft van de toiletten in het land hebben schoongemaakt. Discriminatie hangt niet langer af van economische positie of ras. Discriminatie is nu een wetenschap.” – uit “Gattaca, de deur naar het universum” van Andrew Niccol – 1997

Gattaca beschrijft goed de desoriëntatie van de arbeider die onderworpen is aan regels waarvan hij de betekenis niet begrijpt.

In bedrijven in de Gig-economie worden werknemers volledig automatisch aangenomen, beloond, geëvalueerd en ontslagen door een IT-platform dat de productiviteit meet op basis van een algoritmische analyse: een formule die de snelheid samenstelt waarmee de werknemer zijn werk doet, het niveau van tevredenheid van de klanten met wie het verband houdt en andere variabelen die niet bekend zijn. Alles gebeurt snel en goed, altijd in overeenstemming met de contractuele voorwaarden en in overeenstemming met de toepasselijke wetgeving.

Postmortaal ontslag

Sebastian Galassi, een 2-jarige jongeman die zich bezighield met het werk van Glovo-rijder in Florence, stierf op 26 oktober terwijl hij zijn werk regelmatig uitvoerde. Sebastian was XNUMX jaar oud en werkte om zijn studie te bekostigen.

24 uur na zijn overlijden werd Sebastian door het bezorgbedrijf automatisch een e-mail gestuurd waarin hij werd geïnformeerd over zijn ontslag wegens niet-naleving van contractuele voorwaarden.

Geen enkele menselijke operator van het Glovo-platform had het nodig gevonden om de dood van de overvaller vast te leggen, of in ieder geval zijn vertrek uit het project. Het platform heeft immers een zodanige autonomie bereikt dat er geen tussenkomst nodig is om optimaal te functioneren. En hoe menselijk absurd het ook mag lijken, wat er is gebeurd, is volkomen normaal: automatisering wordt toegepast om de productiviteit te verhogen en het maakt niet uit of waarden die vanuit het oogpunt van winstgevendheid als overbodig worden beschouwd, buiten blijven.

Empathie, solidariteit en respect behoren niet tot de sfeer van efficiëntie.

Artikel di Gianfranco Fedele