Bez litości | ku pamięci Sebastiana Galassiego

„Jak na kogoś, kto nigdy nic nie znaczył dla tego świata, nagle trudno mi go opuścić. Mówią, że każda część ciała była częścią gwiazdy. Może nie wyjeżdżam, może wracam do domu”. – Gattaca, drzwi do wszechświata – Andrew Niccol – 1997

W bardzo bliskiej i absolutnie prawdopodobnej przyszłości rodziny Gattaca wybierają dziedzictwo genetyczne swoich dzieci, określając ich wygląd, charakter i długość życia. A jeśli na świecie są jeszcze pary zdeterminowane, by począć dzieci bez uciekania się do genetycznych manipulacji, to owoc ich miłości skazany jest na życie na marginesie społeczeństwa, uważany za gorszy i nazwany „nieważnym”.

W Gattaca, fikcyjnym miejscu filmu Andrew Niccola, dziedzictwo genetyczne każdego podmiotu decyduje o jego powodzeniu lub porażce. Dzieje się tak dlatego, że w Gattaca firmy wybierają najlepszych pracowników na podstawie szans na sukces, jakie dają ich chromosomy, a resztę populacji przydzielają do prac skromniejszych i gorzej płatnych.

Spadochron gospodarki Gig

Cynizm, z jakim gospodarka Gattaca odcina „genetycznie” najsłabszych ludzi z rynku pracy, jest metaforą, która nie potrzebuje historycznej konotacji: zawsze istniały całe kategorie ludzi wykluczonych z rynku pracy, a włączenie często nie jest rozstrzygające.

Właśnie w ten kontekst wykluczenia, w realnym świecie, wkraczają międzynarodowe korporacje Gig economy, firmy zdolne do konstruowania ofert pracy otwartych dla odbiorców podmiotów, którym rynek nie oferuje innych możliwości.

Firmy Gig Economy dążą do ograniczania kosztów poprzez strategię, która w pełni mieści się w paradygmacie „No human in the loop”: to znaczy działają za pośrednictwem w pełni automatycznych platform cyfrowych, które zastępują role tradycyjnie zajmowane przez księgowość, zasoby ludzkie i administrację. Platformy te zbierają chęć pracowników do objęcia roli jeźdźca, kierowcy, psychologa lub jakiejkolwiek innej pracy na wezwanie i krzyżują je z prośbami użytkowników, a wszystko to bez pośrednictwa człowieka.

Depersonalizacja osoby

Jednak obniżając oczekiwania wobec pracowników, obniża się również płace i gwarancje: jeśli z jednej strony gig economy oferuje listę nieoczekiwanych możliwości dla grupy pracowników, którzy nie mogą wejść w cykl produkcyjny kraju, to narzuca również kontrolę jakość pracy w oparciu o często nieprzejrzyste i nieatrakcyjne oceny automatyczne.

Gospodarka Gig nie jest jedynym „nieprzejrzystym” obszarem w świecie usług charakteryzującym się wysokim stopniem automatyzacji: np. do tradycyjnych wskaźników. Użytkownik, który zamierza uzyskać dostęp do kredytu, którego profil nie wykazuje żadnych wad, może zostać zgłoszony przez algorytm sztucznej inteligencji jako potencjalny niewypłacalny bez podania logicznego wyjaśnienia.

Dzieje się tak, ponieważ wprowadzanie poziomów automatyzacji nie zawsze służy jedynie usprawnieniu procesów; czasami ma na celu wyłączenie człowieka z procesów decyzyjnych.

Ilekroć bank odmawia udzielenia kredytu lub kredytu hipotecznego, jego pracownicy nie są w stanie udzielić żadnych wyjaśnień. Operator zostaje w ten sposób pozbawiony jakiegokolwiek znaczenia, a użytkownik końcowy, który podlega decyzjom systemu, nie jest uznawany za godnego jakichkolwiek wyjaśnień. Przeznaczeniem operatora i użytkownika jest wylewanie prośby o informacje, która pozostanie celem samym w sobie i nie doprowadzi do żadnej satysfakcji.

„Podobnie jak inni w mojej sytuacji, starałem się pracować tam, gdzie mogłem. Musiałem wyczyścić połowę toalet w kraju. Dyskryminacja nie zależy już od pozycji ekonomicznej czy rasy. Dyskryminacja jest teraz nauką”. – z „Gattaca, drzwi do wszechświata” Andrew Niccola – 1997

Gattaca dobrze opisuje dezorientację robotnika poddanego regułom, których znaczenia nie rozumie.

W firmach Gig economy pracownicy są zatrudniani, wynagradzani, oceniani i zwalniani w sposób całkowicie automatyczny przez platformę informatyczną, która mierzy produktywność w oparciu o analizę algorytmiczną: formułę, która łączy w sobie szybkość, z jaką pracownik wykonuje swoją pracę, poziom satysfakcja klientów, których dotyczy, oraz inne zmienne, których nie można poznać. Wszystko dzieje się szybko i dobrze, zawsze zgodnie z warunkami umowy i zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

Zwolnienia pośmiertne

Sebastian Galassi, 2-letni młody człowiek zaangażowany w pracę jeźdźca Glovo we Florencji, zmarł 26 października, wykonując regularnie swoją pracę. Sebastian miał XNUMX lat i pracował na utrzymanie studiów.

24 godziny po śmierci Sebastian otrzymał automatyczną wiadomość e-mail od firmy kurierskiej informującą go o zwolnieniu za nieprzestrzeganie warunków umowy.

Żaden ludzki operator platformy Glovo nie uważał za konieczne zarejestrowania śmierci bandyty lub przynajmniej jego odejścia z projektu. W końcu platforma osiągnęła taką autonomię, że nie wymaga żadnej interwencji, aby działać jak najlepiej. I choć może się to wydawać po ludzku absurdalne, to, co się stało, jest jak najbardziej normalne: automatyzacja została przyjęta w celu zwiększenia produktywności i nie ma znaczenia, czy wartości uważane za zbędne z punktu widzenia opłacalności pozostają na zewnątrz.

Empatia, solidarność i szacunek nie należą do sfery efektywności.

Artykuł z Gianfranco Fedele